Άρθρο μου στην Βορεινή που κυκλοφορεί "Έμφυλες επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοιού στην οικονομία και στην εργασία"

 

Όλος ο πλανήτης βιώνει εδώ και μερικούς μήνες μία πρωτοφανή πανδημία με σοβαρές επιπτώσεις πρωτίστως στην υγεία του παγκόσμιου πληθυσμού συνεπιφέροντας αλυσιδωτές τεκτονικές αλλαγές στην εργασία, την οικονομία αλλά και στην ίδια την κοινωνία και τις κοινωνικές σχέσεις. Όπως, άλλωστε, έχει φανεί και στην προηγούμενη μεγάλη οικονομική κρίση που βίωσε πρόσφατα η χώρα μας οι παγιωμένες κοινωνικές, οικονομικές και έμφυλες ανισότητες εντείνονται ακόμη περισσότερο ιδίως για όσους και όσες βρίσκονται σε καθεστώς ευαλωτότητας ή φτωχοποίησης.

Το ζήτημα της τηλεργασίας αποτελεί πλέον μεγάλο στοίχημα για τον τρόπο ανάπτυξης της εργασίας, τις εργασιακές σχέσεις και τα δικαιώματα αλλά και την απελευθέρωση χρόνου (π.χ. λόγω του περιορισμού των μετακινήσεων) που αφορά κυρίως τη διευκόλυνση των γυναικών εφόσον γίνεται με όρους και προϋποθέσεις. Στην πρώτη, όμως, αυτή φάση εφαρμογής της τηλεργασίας αλλά και της τηλεκπαίδευσης που έγινε τους πρώτους μήνες της πανδημίας (Μάρτιος-Μάιος 2020) το «σύστημα εργασίας» στον ιδιωτικό και κυρίως στον δημόσιο τομέα δεν ήταν έτοιμο να ανταποκριθεί. Κατεβλήθη μία μεγάλη προσπάθεια να καλυφθούν κενά και να μπορέσει να αποδώσει η εξ αποστάσεως εργασία ή αντίστοιχα η εκπαίδευση. Ο πυρήνας αυτής της αλλαγής ήταν οι ψηφιακές λειτουργίες και η εξοικείωση με αυτές. Όμως, όπως, αναφέρει η Έκθεση της Κομισιόν έτους 2018 η συμμετοχή των γυναικών στον ψηφιακό τομέα δεν έχει βελτιωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία έτη. Ενώ, στην επιχειρηματικότητα στον τεχνολογικό τομέα, οι νεοφυείς επιχειρήσεις με γυναίκες ιδιοκτήτριες αποτελούν το 14,8 % των ιδρυτών νεοφυών επιχειρήσεων.

Οι έμφυλες ανισότητες εξακολουθούν να υπάρχουν εν μέσω πανδημίας κορωνοιού και εντείνονται περισσότερο στους τομείς της εργασίας και της οικονομίας ακόμη και αν έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην προώθηση της ισότητας των φύλων. Κατά μέσο όρο οι εργαζόμενες γυναίκες εργάζονται λιγότερες ώρες από ότι οι άνδρες, σε ελαστικές σχέσεις εργασίας, αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες και είναι λιγότερο προσκολλημένες στην αγορά εργασίας κυρίως λόγω των γονεικων τους καθηκόντων που τις αναγκάζουν να εγκαταλείπουν την εργασία τους. Ο στόχος της εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής μέσα από τη χορήγηση γονικών αδειών και στους δύο γονείς είναι σημαντικός. Ειδικά, κατά την περίοδο της πανδημίας, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα υπήρξε μία γκάμα ειδικών αδειών τόσο για τις κατηγορίες εργαζομένων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες όσο και για τη στήριξη των γονέων όταν τα παιδιά τους δεν πηγαίνουν σχολείο ή ανήκουν σε ευπαθείς κατηγορίες.

Περνώντας τώρα στον κατεξοχήν ιδιωτικό τομέα, διαπιστώνουμε ότι η πανδημία του κορωνοιού επέδρασε σημαντικά σε ορισμένους τομείς της οικονομίας αντί για άλλους, όπου οι γυναίκες βρέθηκαν περισσότερο εκτεθειμένες στις αρνητικές συνέπειες της πανδημίας. Κλάδοι της οικονομίας όπως οι αερομεταφορές, ο τουρισμός, το λιανικό εμπόριο, οι τουριστικές στεγαστικές υπηρεσίες (π.χ. ξενοδοχεία) καθώς και οι υπηρεσίες εστίασης βρέθηκαν στον πυρήνα της κρίσης. Σε πολλές επιχειρήσεις στους ανωτέρω κλάδους εργάζονται πλειοψηφικά γυναίκες (αεροσυνοδοί, τουριστικά γραφεία, ξεναγοί, τουριστικά επαγγέλματα και υπηρεσίες καθαριότητας στις ξενοδοχειακές μονάδες, εργαζόμενες στην εστίαση). Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον ΔΟΕ το 47% στις αερομεταφορές είναι γυναίκες, 53% στην εστίαση και 60% στις ξενοδοχειακές μονάδες και καταλύματα.

Παράλληλα, στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και στους αυτοαπασχολούμενους υπήρξαν κρίσιμες αλλαγές και επιπτώσεις μέσα στην πανδημία του κορωνοιού με αντίκτυπο και στις γυναίκες. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ η τρέχουσα υγειονομικο-οικονομική κρίση του Covid-19 αναμένεται να επιταχύνει τον «ψηφιακό μετασχηματισμό» του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, επιδεινώνοντας ωστόσο διαστάσεις της ψηφιακής υστέρησης, εν μέσω του αναδυόμενου κύματος της «ψηφιακής επανάστασης» και υπό τη διαγραφόμενη σκιά της επικείμενης οικονομικής επιβράδυνσης. Το ψηφιακό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών και οι προϊούσες ανισότητες στην αγορά εργασίας επιβαρύνουν δυσανάλογα τις γυναίκες.

Εν κατακλείδι, πέρα από τα μέτρα που θεσπίζονται από την Κυβέρνηση συνολικά για τη στήριξη της εργασίας και της οικονομίας, η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να σταθεί αρωγός στην προώθηση των γυναικών στην αγορά εργασίας μέσα από την ενίσχυση των δεξιοτήτων τους με στοχευμένες επιμορφωτικές δράσεις που μπορεί να περιλαμβάνουν: την εργασιακή συμβουλευτική, την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, την κατάρτιση σε ψηφιακές δεξιότητες και τεχνικές. Στην κατεύθυνση αυτή, η Δημοτική Επιτροπή Ισότητας Κηφισιάς επιθυμεί να διαμορφώσει ένα πλέγμα συνεργειών με τοπικούς θεσμούς της πόλης, όπως ο σημερινός, με τον Εμπορικό Σύλλογο Κηφισιάς και τον τοπικό ΟΑΕΔ για την ενίσχυση της γυναικείας απασχόλησης.

Οι γυναίκες έχουν αποδείξει πολλές φορές ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν επάξια στους πολλαπλούς ρόλους που αναλαμβάνουν ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν ουσιαστικά στο κοινωνικό σύνολο.

Αγγελική Παπάζογλου

Δημοτική Σύμβουλος Κηφισιάς

Πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας Κηφισιάς

Μέλος της Επιτροπής Ισότητας της ΚΕΔΕ